مشخصات كلي برنامه آموزشي

دوره دكتري تخصصي (Ph.D ) رشته علوم اعصاب

مصوب سي و پنجمين جلسه مورخ 29/08/86 شوراي عالي برنامه ريزي علوم پزشكي

نام  و تعريف رشته:

 دكتري تخصصي علوم اعصاب   (Ph.D. in nerurocience)

دكتري تخصصي (Ph.D. ) رشته علوم اعصاب علمي است كه در آن دانشجويان به مطالعه سيستم عصبي كه شامل بخش هايي چون ساختار و روند تكامل، نقش و وظايف مربوطه اجزائ سيستم، عوامل ژنتيكي، بيوشيميايي، فيزيولوژي و فارماكولوژي، سيستم عصبي مي باشد، مي پردازند. دانش آموختگان اين رشته قادر خواهند بود كه با درك عميق و كاربردي رابطه بين مغز و رفتار، ساختمان و كاركرد مغز را بخوبي بشناسند.

1-                  تاريخچه :

پيچيدگي مغز انسان بر هيچكس پوشيده نيست بطوريكه حوزه هاي مختلفي از علوم مانند فيزيولوژي، تصوير برداري، علوم رايانه، فارماكولوژي، عصب شناسي، روان شناسي، روان پزشكي و علوم شناختي به بررسي آن مي پردازند. ارتباط اين رشته ها در اوايل شكل گيري آنها زياد نبود، اما با پيشرفتهاي علمي دهه 90 ميلادي (كه به دهه مغز معروف است) و با ظهور علم عصب پايه و تحول ان زمينه براي هماهنگي بيشتر ميان رشته اي فراهم آمد.

علم عصب پايه دانشي بين رشته اي است كه مرزهاي رشته هاي مختلف علوم پزشكي را مي شكند و انها را به هم نزديك مي كند اگرچه اين رشته سابقه طولاني در جهان ندارد، اما در دو دهه اخير پيشترفتهاي سريعي داشته و در بسياري از دانشگاههاي معتبر دنيا دوره هاي كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري ان ايجاد شده است.

اگرچه اين رشته تا كنون در ايران موجود نيوده است، اما بررسي مقالات چاپ شده در نشريات بين المللي و نمايه شده در نمايه هاي معتبر علمي نشان مي دهد كه اكثريت مقالات ايراني در حوزه علوم پزشكي از رشته علوم عصب پايه مي باشند بنابراين امكانات و زمينه هاي  علمي و نيز دانشمندان كارآمد در اين خصوص در كشور وجود دارد. ايجاد دوره دكتري اين رشته مي تواند اين امكانات را متمركز و هماهنگ نمايد و زمينه را براي توسعه اين رشتهدر كشور فراهم آورد.

2-                  ارزشهاي حاكم بر رشته (Values):

-          دقت در كار ف خلاقيت و نوآوريهاي چند وجهي، قابليت تفكر تحليلي و نقادانه، اخلاق در پژوهش، پژوهش گروهي و امكان مدل سازي و ديالوگ و همكاري ميان رشته اي و تقويت ايده پردازي.

-          علوم عصب پايه در واقع دانش پايه براي رشته هاي مرتبط با اختلالات سيستم عصبي است و در همين راستا تحقيقات جديد در جهت انجام مطالعات پايه اي و بررسي ارتباط آن با بيماري هاي مربوط به سيستم عصبي كه از حوزه هاي مربوط به علوم اعصاب مي شود. نقش بسزايي در كمك به روش هاي جديد درمان بيماريهاي سيستم عصبي دارد.

3-                  رسالت رشته(Mission):

 رسالت عبارت است از تريبت دانش آموختگاني كه بتوانند پس از آشنايي با روش و فنون تدريس و تحقيق در رشته علوم اعصاب، با درك ويژگي هاي ساختماني عصبي انسان از نظر ماكروسكوپي،ميكروسكوپي و تكاملي، با بهره گيري از روش هاي ميكرو آناتومي و شيوه هاي نوين ديگر، ضمن كشف استعدادها و ايجاد انگيزه هاي لازم در فراگيران به آموزش و تحقيق بپردازند و از اين رهگذر، زمينه را براي فراگيري بهتر علوم پزشكي فراهم ساخته و در تامين و ارتقاي سلامت جامعه سهيم باشند، دارندگان مدرك دكتري تخصصي (PH.D.) در رشته اعصاب گروهي از افراد مجرب در ارائه خدمات آموزشي و پژهشي در مراكز اموزشي تحقيقاتي بوده و ماموريت هاي فوق در تربيت آنان مد نظر قرار گرفته است.

4-                  چشم انداز رشته (Vision):

انتظار مي رود كه باتوجه به رويكرد وزارت بهداشت مبني بر خودكفائي علمي و حل مشكلات بهداشتي در داخل كشور در ظرف 1 سال آينده با تربيت دانش آموختگان مقطع دكتري تخصصي علوم اعصاب، ضمن رفع نياز هاي آموزشي و پژوهشس دانشگاهاي كشور در زمينه هاي مختلف علوم اعصاب، و همچنين با انجام پزوهش هاي بنيادين و تيز تركيب پژوهش هاي پايه و باليني باعث تبديل بخش علوم اعصاب به يكي از بارزترين بخش هاي دانشگاه شود و در جهت كاربردي كردن هرچه بيشتر اين رشته اقدام نمايند.

5-                  اهداف كلي (Aims ):

-          تربيت نيروي انساني كارآمد و صاحب نظر در امورپژوهشي و آموزشي علوم عصب پايه

-          ايجاد زمينه براي همكاري، متخصصان و دانشمندان رشته هاي مختلف باليني و پايه علوم اعصاب

-          رشدو توسعه پژوهش و توليد علم در زمينه اعصاب در سطح كشور

6-                  نقش دانش اموختگان در نظام بهداشتي:

دانش آموختگان اين رشته افرادي كارامد و متعهد با توانمندي هاي بالاي اموزشي وپژوهشي و نيز خلاقيت و نوآوري و توسعه در زمينه هاي آموزش و پژوهش در علوم عصب پايه خواهند بود.

7-                  وظيفه حرفه اي دانش آموختگان:

 دانش آموختگان اين رشته قابليت انجام فعاليتهاي مختلف علمي و پژوهشي را خواهند داشت كه به برخي از آنها در ذيل اشاره مي شود:

آموزشي:

-          كمك به ارتقاء كيفيت آموزش علوم پايه و باليني در دانشگاهها

-          آموزش علوم عصب پايه به فراگيرندگان در سطوح مختلف

پژوهشي:

-          طراحي و اجراي پروژه هاي تحقيقاتي در زمينه علوم اعصاب

-          مهارت ارزيابي انتقادي مقالات علمي و كاربرد عملي فرضيه ها و روشهاي آنها

-           كاربردي ساختن خلاقانه يافته هاي پژوهي بر اساس نياز هاي جامعه با استفاده از فن آوري هاي نوين و بومي سازي  فن آوري

-          ارتباط با صنايعي مثل داروسازي و مهندسي پزشكي

خدمات مشاوره اي:

-          ارائه خدمات مشاوره اي در طراحي مدل هاي پژهشي و ارائه پروپوزال هاي مربوط به متخصصين علوم باليني

-          مشاوره در تدوين استانداردهاي بين المللي در حيطه هاي مرتبط با علوم اعصاب

-          شناسايي مشكلات و مسائل مبتلا به كشور و انجام تحقيقات در زمينه آنها و ارائه را ه كارهاي مناسب با حل انها

8-                   ر اهبردي (استراتژي) اجرائي برنامه آموزشي:

استراتژي كلي آموزشي، تلفيقي از استاد محوري (Teacher Cenered) و شاگررد محوري (Student centered) با ويژگيهاي زير خواهد بود.

-          گسترش ابعاد توانائي هاي دانشجويان در ابعاد مختلف.

-          مشاركت در آموزش عصب شناسي پزشكي در رشته هاو مقاطع مختلف گروه پزشكي

-          توجه به علائق شخصي و حرفه اي دانشجويان در تحصيل.

-          تشويق به استفاده از پايگاه هاي اطلاع رساني و اينترنت براي ارتباط با ساير محققين و مراكز تحقيقاتي

-          تاكيد بر بهره گيري از دوره هاي آموزش مداوم و بازآموزي متناسب با نياز

-          تهيه امكانات و تجهيزات لازم در پيشبرد كارهاي پژوهشي.

-          تهيه امكانات سخت افزاري و نرم افزاري كامپيوتري براي دانشجويان.

9-                  شرايط و نحوه پذيرش دانشجو:

 برا ساس آئين نامه و ضوابط دوره دكتري تخصصي (PH.D.) مصوب شوراي عالي برنامه ريزي علوم پزشكي مي باشد.دارندگان مدارك دكتري عمومي پزشكي، دكتري عمومي دندانپزشكي، دكتري عمومي داروسازي و دانش آموختگان كارشناسي ارشد رشته هاي فيزيولوژي، زيست شناسي (با گرايش علوم سلولي و مولكولي، علوم جانوري، ميكروبيولوژي، زنتيك )، ژنتيك انساني، آناتومي، سم شناسي، بيوشيمي، روان شناسي باليني، فارماكولوژي مي توانند داوطلب شركت در آزمون شوند.

دروس آزمون ورودي و ضرائيب مربوط به آنها:

نام درس                           ضريب

1. نوروبيولوژي سلولي    2
2. نوروفيزيولوژي         3
3. نوروفارماكولوژي       2
4. نوروآناتومي             3  

10-               رشته مشابه در داخل كشور

رشته دكتري علوم اعصاب شناختي در دانشگاههاي وابسته به وزارت علوم تحقيقات و فناوري

11-               سابقه اين رشته در داخل خارج از كشور:

اين رشته درحال حاضر در اغلب دانشگاههاي معتبر جهان ارائه مي شود.

12-               شرايط مورد نياز براي راه اندازي رشته:

بر اساس شرايط و ضوابط شوراي گسترش و ارزيابي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي مي باشند.

13-               موارد ديگري (مانند بورسيه ):

اعزام بورسيه به خارج از كشور در صورت نياز و مطابق قوانين وزارت متبوع مي باشد.

فصل دوم

مشخصات دوره برنامه آموزشي دوره دكتري تخصصي (PH.D.) رشته علوم اعصاب

1-                  نام دوره:

دكتري تخصصي علوم اعصاب  (PH.D. in neuroscience )

2-                  طول دوره و شكل نظام اموزشي:

براساس آئين نامه آموزشي دوره دكتري تخصصي (PH.D ) مصوب شورا يعالي برنامه ريزي علوم پزشكي ميباشد.

2-نام درس و تعداد واحدهاي درسي :

تعداد واحدهاي درسي در اين دوره 47 واحد است كه به شرح زير مي باشد:

واحدهاي اختصاصي اجباري (Core )   21 واحد

 واحدهاي  اختصاصي اختياري (Noncore )   6 واحد

پايان نامه   20 واحد

جمع كل   47 واحد

جدول الف- دروس كمبود يا جبراني دوره دكتري تخصصي (PH.D.) رشته علوم اعصاب