خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
سکس سایبری
تمایلات جنسی به عنوان جنبه ای از رفتار اجتماعی انسان به شکل دراماتیکی تحت تاثیر اینترنت قرار گرفته و پیگیری علایق جنسی در اینترنت یا "سایبرس ک س" به طور قابل توجهی عمومی ترین فعالیت کاربران اینترنت بوده است. پژوهشگران دریافتند که بیش از صد هزار وب سایت وجود دارد که به نوعی دارای محتوای جنسی هستند.
اصولاً اينترنت به جوي دامن‌زده كه در سايه ويژگي‌هاي خاص خود به تدريج به شكل‌گيري ناهنجاري‌هاي جنسي در كاربران خود مي‌انجامد. امروزه برای هر خانواده ای که به شبکه گسترده جهانی(اینترنت) متصل است، از طریق این شبکه، پورنوگرافی، محتوای جنسی و ارتباطات معطوف به فعالیتهای جنسی به راحتی قابل دستیابی است. کودکان و نوجوانان با داشتن حتی دانش و مهارت بسیار کم درباره استفاده از اینترنت می توانند هزاران تصویر و کلیپ س ک سی بیابند که تنها با یک کلیک موس آنها را در کامپیوتر خود ذخیره نموده و در نتیجه هر روز با محرکهای جنسی فراوانی روبرو شوند. علیرغم نفوذ سریع اینترنت در بین کودکان و نوجوانان، والدین آنها یا اطلاعات کمی در این زمینه دارند و یا بی اطلاع هستند. با توجه به امکان آسیب زایی استفاده نابجا از اینترنت برای نوجوانان لازم است به مصون سازی خانواده توجه جدی صورت گیرد، در این زمینه آنچه مفید است این است که ا- باید والدین را از خطرات سایبرس ک س آگاه نمود. 2- ضرورت نظارت والدين بر نحوة استفادة فرزندان از اينترنت مقوله ای جدی و در عين حال الزامی است. 3- مفيد است در کنار يادگيري اولية استفاده از اينترنت، کودکان و کسانيکه در آغاز راه ورود به فضاي مجازي هستند، مهارت هايي را نيز در زمينة برخورد با موارد کج روي در اينترنت کسب کنند. در این نوشتار ضمن اشاره به فضای سایبر و تعریف سایبرس ک س، اثرات منفی آن بویژه بر نوجوانان بررسی می شود. سپس به نقش خانواده ها در زمینه پیشگیری از خطرات سایبرس ک س و ارتقاي سلامت جنسی پرداخته خواهد شد.
مقدمه:
دانش روزافزون بشري و فناوري هاي نوين جهان امروز را متحول و پيچيده كرده است. يكي از پديده هايي كه در اواخر قرن بيستم زندگي بشر را دگرگون كرد و رشد فزاينده آن هنوزادامه دارد، رايانه و از آن مهمتر، پديده مرتبط ديگري با نام «اينترنت » است كه اطلاعات را در سريعترين زمان ممكن به دورترين نقاط جهان منتقل مي كند و اين انفجار اطلاعات شايد مهمترين پديده قرن حاضر باشد كه همه جهان را به نوعي به خود وابسته كرده است. با ورود اين فناوري به بازار، جهان به تعبير مک لوهان به «دهكده جهاني» تبديل شد. واژه اينترنت، به عنوان علامت اختصاري International Net Working به معني شبكه فوق العاده گسترده جهاني متشكل از هزاران رايانه است كه از طريق تلفن و كابل و يا ماهواره به يكديگر ارتباط پيدا كرده اند؛ اين رايانه ها با زباني يكسان و تحت پروتكل اينترنت با يكديگر سخن مي گويند(كتابدار، مجيد رضا، 1381).
اينترنت به دليل رويکرد آزادانديشي در روابط جنسي از سوي گرداننده گان اصلي آن و نگرش تجاري نسبت به مسائل جنسي، موجب پديد آمدن پديده شومي به نام هرزه نگاري (Pornography) و سایبرس ک س(cyber s-e-x) و رواج سرسام آور آن گرديد(طارمی، 1387). اين پديده مرزهاي اخلاقي را در هم مي‌شکند و تهديدي براي سلامت خانواده ها است. از جمله آثار مخرب فضاي اینترنتی، به وجود آمدن انحرافات جنسي و اختلالات جنسي است. در مقایسه با کتابها و نمایش های پورنوگرافیک، سروکار داشتن با فاحشه ها، عریان گرایی، چشم چرانی در خیابان، خرید مجلات پورنوگرافیک و تجاوز جنسی در هتل و پارک، اینترنت ویژگیهای متعددی دارد که آن را رسانه ای ایده ال برای درگیری جنسی می سازد(اشنایدر، کارلی و ایرونز ، 1998).
غریزه جنسی و نیاز به اطلاعات در این زمینه یکی از نیازهای مهم بشر است. به همین دلیل اینترنت به سرعت در مورد مسائل جنسی مورد توجه قرار گرفت. در وهله اول فرد به دلیل کنجکاوی و برای کسب اطلاعات به سمت تماشا و استفاده از تصاویر پورنو می رود اما به مرور به آن عادت می کند. چون غریزه جنسی چیزی نیست که سیر شدنی و محدود باشد، بلکه هرچه فرد بیشتر دریافت می کند، بیشتر به سمت آن می رود. تمایلات جنسی به عنوان جنبه ای از رفتار اجتماعی انسان به شکل دراماتیکی تحت تاثیر اینترنت قرار گرفته است. در واقع س ک س موضوعی بوده است که بیشترین جستجو را در همه سایت های اینترنتی به خود اختصاص داده است(مقیاس اینترنت نیا ، 2001، به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008) و پیگیری علایق جنسی در اینترنت یا "سایبرس ک س" به طور قابل توجهی عمومی ترین فعالیت کاربران اینترنت بوده است(فریدمن- لونگو و بلانچارد ، 1998، به نقل از همان). پژوهشگران دریافتند که بیش از صد هزار وب سایت وجود دارد که به نوعی دارای محتوای جنسی هستند(بلتازر و همکاران، 2010).
نظریات متعددی وجود دارد که چرا محتوای جنسی این همه جذابیت برای کاربران دارند. کوپر و همکاران(1999) و یانگ(1996)، بیان کردند که ادراک های بی نظیر(گمنامی، دردسترس بودن، قابل تهیه بودن، قابل گریز بودن) و عوامل روانشناختی(نداشتن ممنوعیت، و فردیت زدایی ) هنگام استفاده از اینترنت فعال هستند و باعث می شود برخی از افراد رفتارهای پرخطر اینترنتی را تجربه کنند(به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008). برخی از پژوهشگران مانند گریفیت(2001) و یانگ و همکاران(2000) معتقدند که عدم بازداری(ممنوعیت) و گمنانی عوامل مهمتر و اساسی تر در ایجاد رفتارهای اعتیادگونه در کاربران اینترنت هستند.
کوپر(2000) به سه عامل در دسترس بودن ، استطاعت داشتن(از عهده بر آمدن) و گمنامی به عنوان تحریک کنندگان افراد برای استفاده جنسی از اینترنت(سایبرس ک س)اشاره کرد. کینگ(2001) عامل پذیرفتی تر بود را به آنها اضافه کرد و روس و کایت(2002) و تیکانن و روس(2003) توانایی افراد برای استفاده از اینترنت را به آن اضافه کردند(روس، روسر و استانتون ، 2004)
اگرچه مطالعه تصادفی برای تعیین تعداد واقعی افرادی که به سایت های س ک سی اینرنتی دسترسی دارند انجام نشده است، برخی تخمین می زنند که حدود 31 درصد از افراد برخط(آنلاین) سایت های دارای محتوای جنسی را دیدن می کنند و از این میزان حدود 5/5 درصد از افراد رفتارهای اعتیادگونه را نشان می دهند و بالای 17 درصد از آنها نیز در معرض خطر اعتیاد جنسی هستند(کوپر، دلمونیکو و بارگ ، 2000). بر اساس این برآوردها می توان گفت چیزی در حدود 7/69 میلیون نفر از اینترنت برای اهداف جنسی(سایبرس ک س ) استفاده می کنند و چیزی نزدیک به 8/11 میلیون نفر در زمینه کنترل رفتارشان با سایبرس ک س مشکل دارند. رشد فزاینده مؤلفه های جنسی اینترنت همراه با آسیبهای روان شناختی آن شایسته این است که در این زمینه نگران باشیم(گلدبرگ و همکاران،2008).
کشور ما دارای هرم سنی جوان است. به علاوه، اینترنت رشد سریعی را در ایران طی می کند و روز به روز بر کاربران آن افزوده می شود. بر اساس آمار تعداد کاربران ایرانی اینترنت در سال 2006 یازده میلیون نفر بوده که در سال 2010 به 33 میلیون و 200 هزار نفر رسیده و به این ترتیب، رتبه اول را در کشورهای خاورمیانه کسب کرده است(آمار جهانی اینترنت، 2010، به نقل از قاسمی و ملک احمدی، 1389). امروزه در کشور ما اکثر خانه ها به اینترنت متصل هستند و فرزندان خانواده از کودکی به استفاده از اینترنت علاقمند می شوند و با آن کار می کنند. استفاده از اینترنت برای کودکان و نوجوانان اگرچه محاسنی چون رشد هوشی سریع و بالا بردن قابلیت های تحصیلی و مهارتهای اجتماعی دارد، می تواند از جهت در دسترس بودن وب سایت های غیر اخلاقی مضر نیز باشد و از این بابت آسیب های جبران ناپذیری را به آنها وارد کند.
سایبرس ک س چیست؟
س ک س اینترنتی ، س ک س شبکه ای ، س ک س برخط ، سایبرس ک س، همه اصطلاحاتی هستند که امروزه برای تجربیات س ک سی اینترنتی به کرات مورد استفاده قرار می گیرد.
درباره فضاي سايبر يا فضاي مجازي تعاریف متعددی ارائه شده است. می توان تعریف سه جزئی زیر را به عنوان تعریف نسبتاَ جامع و مانع فضای سایبر پذیرفت: 1- فضایی روانی ـ خیالی که در آن افکار مجذوبِ توهمی رؤیاگونه می شود. 2- دنیای مفهومی تعاملات شبکه ای شده بین افراد و آفریده های معنوی شان و هر چیز همراه با چنین شبکه ها و تعاملات. 3- حالتی از اندیشه که توسط افراد در ارتباط و به وسیله ی بازنمایی های دیجیتال زبان و تجربه ی حسی به اشتراک گذاشته می شود. افرادی که بوسیله ی زمان و مکان از یکدیگر جدا، اما با شبکه هایی از ابزار فیزیکی دسترسی، به یکدیگر متصلند(ویتل، 1997، به نقل از پیشگاهی فرد و همکاران، 1389).
تعاریف سایبرس ک س متفاوت است. اشنایدر و ویس (2000، به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008) هر نوع تجربه س ک سی از طریق کامپیوتر و یا اینترنت ( از دیدن و دانلود کردن محتوا و موضوعات هرزه نگاری(پورنوگرافی) و در نتیجه خودارضایی تا رد و بدل کردن پیامهای شهوانی یا خواندن و نوشتن نامه ها و داستانهای جنسی را سایبر س ک س می دانند. برخی از پژوهشگران آن را فعالیت جنسی برخط(OSA) می نامند. OSA را به عنوان کاربرد اینترنت برای هرگونه فعالیت جنسی (متنی، تصویری، شنیداری) تعریف می کنند. این شامل بازسازی، سرگرمی، جستجوگری و کشف، اشتغالات ذهنی در زمینه فعالیتها و محتوای جنسی، آموزش، خرید مواد و ابزارهای جنسی و جستجوی شریک جنسی می شود(رایمینگتون و گست ، 2007). کوپر و همکاران(2004)، نیز سایبرس ک س را عنوان کاربرد اینترنت برای اهداف و محتوای جنسی یا فعالیتهای لذت بخش جنسی که می توانند شامل نگاه کردن به تصاویر، شرکت در گفتگوهای جنسی، مبادله ایمیل های جنسی تعریف کردند؛ از نظر آنها مجازی(سایبرینگ) جایی است که هر دو شرکت کننده در حالی که گفتگوهای جنسی را در اینترنت مبادله می کنند، استمناع می کنند. اشنایدر(2003) نیز سایبر س ک س را هرنوع ابراز جنسی که ازطریق کامپیوتر انجام می شود تعریف کرده است. روس و همکاران(2005) نیز سایبرس ک س را این گونه تعریف کرده اند: «دو نفر یا بیشتر که در حالیکه برخط هستند، به منظور لذت جنسی درگیر گفتگوهای تحریک کننده جنسی هستند که این رفتار ممکن است به استمناع بینجامد و یا نینجامد». به هرحال در زمینه تعریف سایبرس ک س تفاوتهایی وجود دارد و این اختلافات باعث سردرگمی و مشکل در شناسایی انحرافات سایبرس ک س و برنامه ریزی برای مقابله با آنها می شود. برخی برنامه ها ممکن است بر اینترنت تمرکز کنند و برنامه های دیگر بر تلاش برای پیشگیری از رواج سی دی های پورنوگرافیک تاکید کنند.
س ک س اینترنتی ، س ک س شبکه ای ، س ک س برخط ، سایبرس ک س، همه اصطلاحاتی هستند که امروزه برای تجربیات س ک سی اینترنتی به کرات مورد استفاده قرار می گیرد.
درباره فضاي سايبر يا فضاي مجازي تعاریف متعددی ارائه شده است. می توان تعریف سه جزئی زیر را به عنوان تعریف نسبتاَ جامع و مانع فضای سایبر پذیرفت: 1- فضایی روانی ـ خیالی که در آن افکار مجذوبِ توهمی رؤیاگونه می شود. 2- دنیای مفهومی تعاملات شبکه ای شده بین افراد و آفریده های معنوی شان و هر چیز همراه با چنین شبکه ها و تعاملات. 3- حالتی از اندیشه که توسط افراد در ارتباط و به وسیله ی بازنمایی های دیجیتال زبان و تجربه ی حسی به اشتراک گذاشته می شود. افرادی که بوسیله ی زمان و مکان از یکدیگر جدا، اما با شبکه هایی از ابزار فیزیکی دسترسی، به یکدیگر متصلند(ویتل، 1997، به نقل از پیشگاهی فرد و همکاران، 1389).
تعاریف سایبرس ک س متفاوت است. اشنایدر و ویس (2000، به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008) هر نوع تجربه س ک سی از طریق کامپیوتر و یا اینترنت ( از دیدن و دانلود کردن محتوا و موضوعات هرزه نگاری(پورنوگرافی) و در نتیجه خودارضایی تا رد و بدل کردن پیامهای شهوانی یا خواندن و نوشتن نامه ها و داستانهای جنسی را سایبر س ک س می دانند. برخی از پژوهشگران آن را فعالیت جنسی برخط(OSA) می نامند. OSA را به عنوان کاربرد اینترنت برای هرگونه فعالیت جنسی (متنی، تصویری، شنیداری) تعریف می کنند. این شامل بازسازی، سرگرمی، جستجوگری و کشف، اشتغالات ذهنی در زمینه فعالیتها و محتوای جنسی، آموزش، خرید مواد و ابزارهای جنسی و جستجوی شریک جنسی می شود(رایمینگتون و گست ، 2007). کوپر و همکاران(2004)، نیز سایبرس ک س را عنوان کاربرد اینترنت برای اهداف و محتوای جنسی یا فعالیتهای لذت بخش جنسی که می توانند شامل نگاه کردن به تصاویر، شرکت در گفتگوهای جنسی، مبادله ایمیل های جنسی تعریف کردند؛ از نظر آنها مجازی(سایبرینگ) جایی است که هر دو شرکت کننده در حالی که گفتگوهای جنسی را در اینترنت مبادله می کنند، استمناع می کنند. اشنایدر(2003) نیز سایبر س ک س را هرنوع ابراز جنسی که ازطریق کامپیوتر انجام می شود تعریف کرده است. روس و همکاران(2005) نیز سایبرس ک س را این گونه تعریف کرده اند: «دو نفر یا بیشتر که در حالیکه برخط هستند، به منظور لذت جنسی درگیر گفتگوهای تحریک کننده جنسی هستند که این رفتار ممکن است به استمناع بینجامد و یا نینجامد». به هرحال در زمینه تعریف سایبرس ک س تفاوتهایی وجود دارد و این اختلافات باعث سردرگمی و مشکل در شناسایی انحرافات سایبرس ک س و برنامه ریزی برای مقابله با آنها می شود. برخی برنامه ها ممکن است بر اینترنت تمرکز کنند و برنامه های دیگر بر تلاش برای پیشگیری از رواج سی دی های پورنوگرافیک تاکید کنند.
اثرات منفی سایبرس ک س
سوء استفاده از سایبرس ک س همانند دیگر رفتارهای اعتیادی در ابتدا با تقویت شروع می شود. برای انحرافات سایبرس ک س این تقویت، لذت جنسی و رهایی از تنش است(شوارتز و ساوترن ، 2000). لذت جنسی از طریق تجربه اوج بدست می آید. نظریه تجربه اوج این موضوع را مطرح می کند که افراد چنان جذب فعالیتهای اینترنت می شود که متوجه گذر زمان و حتی خودشان نمی شوند و به طور کلی نسبت به هرآنچه در اطرافشان است بی توجه می شوند. افرادی که درگیر سایبرس ک س هستند اغلب به دنبال این تجربه اوج هستند(فیلارتیو و همکاران، 2005، به نقل از رایمینگتون و گست، 2007). برای مثال مطالعه فیلارتیو و همکاران(2005، به نقل از همان)، نشان داد که شرکت کنندگان در سایبرس ک س تا یافتن تصویر یا فیلمی که دقیقا به دنبالش بودند جستجو می کنند؛ سپس با توجه به آن فیلم یا تصویر خاص استمناع می کنند. بنابراین دنیای فانتزی سایبرس ک س یک تجربه گسستنی است که در آن فرد از تقاضاهای دنیای واقعی فرار می کند همچنین درد و شرم پس از ضربه را نخواهد داشت.
کاربرد زیاد اینترنت به خودی خود با کاهش تعاملات و روابط خانوادگی در بین اعضای خانواده و افزایش افسردگی و تنهایی بین آنها منجر می شود(یانگ و همکاران، 2000). وقتی بحث سایبرس ک س نیز اضافه می شود، اثرات به طور سیستماتیک بیشتر خواهد شد. برای مثال کاربرد سایبرس ک س می توانند مشکلاتی در روابط ایجاد کنند و یا مشکلات موجود را بیشتر کنند(کارنز و همکاران، 2001، به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008). آنها ممکن است تغییرات آشکاری در الگوهای خوابشان، نیازشان به خلوت و تنهایی، بی توجهی به مسؤلیت پذیری، تغییرات شخصیتی، از دست دادن علاقه به رابطه جنسی با همسر خود، اختلال در فعالیتهای حرفه ای تجربه کنند که خود بر همسر و خانواده تاثیر می گذارد(یانگ و همکاران، 2000). سایبرس ک س می تواند تعریف عشق و صمیمیت را در بین زوجین تغییر دهد؛ می تواند روابط والدین و فرزندانشان را کاهش دهد(اشنایدر و ویس، 2001)؛ می تواند بر برداشت کودکان و نوجوانان از روابط و انتظارات مربوط به صمیمیت اثر منفی داشته باشد(ترن برگ و لین ، 2004).
اصولاً، پورونوگرافي (هرزه نگاري) به عنوان نمايش تصويري و يا كلامي رفتارهاي جنسي است كه با هدف ارضاي خواسته‌هاي جنسي ديگران تعريف مي‌شود. اين گونه مطالب و تصاوير كه در پي تحريك جنسي ديگران عرضه مي‌گردد، معمولاً به ارضاي غيرطبيعي جنسي مراجعه‌كنندگان آن مي‌انجامد. نکته قابل توجه اينکه رجوع به اينترنت براي دسترسي به مطالب مستهجن، صرفاً به افراد نابهنجار خلاصه نمي‌شود و حجم قابل توجهي از مراجعان را افراد بهنجار تشكيل مي‌دهد. در اين عرصه بيشترين خطر متوجه کودکان و نوجوانان است. لاسر پس از پژوهشي که در اين باره انجام داد، با اشاره به پي آمد‌هاي منفي هرزه نگاري بر بهداشت رواني مي‌گويد: «اين امکان وجود دارد که به واسطه ديدن مطالب و تصوير‌هاي مستهجن رفتارهاي جنسي از خود بروز دهند. در مورد بزرگسالان نيز هرزه نگاري اينترنتي مي‌تواند به بروز رفتارهاي جنسي نامعقول و يا گاهي اعتياد جنسي بينجامد» (شجاعی، 1387) . اصولاً اينترنت به جوي دامن‌زده كه در سايه ويژگي‌هاي خاص خود به تدريج به شكل‌گيري ناهنجاري‌هاي جنسي در كاربران خود مي‌انجامد.
با اعتياد به اين مسائل به ويژه به صورت مجازي، افراد دچار اختلالات و انحرافات گوناگون جنسي مي‌شوند که نتيجه آن به خطر افتادن سلامت رواني و حتي جسمي‌جامعه خواهد بود. از جمله انحرافات جنسي ناشي از اين فضا، اعتياد جنسي، خود ارضايي، ارضاي جنسي به وسيله اشيا، اباحه گري جنسي، همجنس بازي، از بين رفتن حياي اخلاقي و علاقه به عريان نمايي است. البته شيوع انحرافات جنسي از اين قبيل، به ويژه با گسترش اينترنت و شيوع استفاده از آن در ميان جوانان، آثار مخرب اجتماعي نيز خواهد داشت تا حدي که بقای جامعه و نسل بشري را نيز به خطر خواهد انداخت(طارمی، 1387). اشنایدر(2003)، اثراتی که سایبرس ک س بر همسران و کودکان دارد را به صورت زیر مشخص نمود: احساس خیانت، آسیب، طرد، تباهی، تنهایی، شرم، حسادت و فقدان عزت نفس.
سوء استفاده از سایبرس ک س همانند دیگر رفتارهای اعتیادی در ابتدا با تقویت شروع می شود. برای انحرافات سایبرس ک س این تقویت، لذت جنسی و رهایی از تنش است(شوارتز و ساوترن ، 2000). لذت جنسی از طریق تجربه اوج بدست می آید. نظریه تجربه اوج این موضوع را مطرح می کند که افراد چنان جذب فعالیتهای اینترنت می شود که متوجه گذر زمان و حتی خودشان نمی شوند و به طور کلی نسبت به هرآنچه در اطرافشان است بی توجه می شوند. افرادی که درگیر سایبرس ک س هستند اغلب به دنبال این تجربه اوج هستند(فیلارتیو و همکاران، 2005، به نقل از رایمینگتون و گست، 2007). برای مثال مطالعه فیلارتیو و همکاران(2005، به نقل از همان)، نشان داد که شرکت کنندگان در سایبرس ک س تا یافتن تصویر یا فیلمی که دقیقا به دنبالش بودند جستجو می کنند؛ سپس با توجه به آن فیلم یا تصویر خاص استمناع می کنند. بنابراین دنیای فانتزی سایبرس ک س یک تجربه گسستنی است که در آن فرد از تقاضاهای دنیای واقعی فرار می کند همچنین درد و شرم پس از ضربه را نخواهد داشت.
کاربرد زیاد اینترنت به خودی خود با کاهش تعاملات و روابط خانوادگی در بین اعضای خانواده و افزایش افسردگی و تنهایی بین آنها منجر می شود(یانگ و همکاران، 2000). وقتی بحث سایبرس ک س نیز اضافه می شود، اثرات به طور سیستماتیک بیشتر خواهد شد. برای مثال کاربرد سایبرس ک س می توانند مشکلاتی در روابط ایجاد کنند و یا مشکلات موجود را بیشتر کنند(کارنز و همکاران، 2001، به نقل از گلدبرگ و همکاران، 2008). آنها ممکن است تغییرات آشکاری در الگوهای خوابشان، نیازشان به خلوت و تنهایی، بی توجهی به مسؤلیت پذیری، تغییرات شخصیتی، از دست دادن علاقه به رابطه جنسی با همسر خود، اختلال در فعالیتهای حرفه ای تجربه کنند که خود بر همسر و خانواده تاثیر می گذارد(یانگ و همکاران، 2000). سایبرس ک س می تواند تعریف عشق و صمیمیت را در بین زوجین تغییر دهد؛ می تواند روابط والدین و فرزندانشان را کاهش دهد(اشنایدر و ویس، 2001)؛ می تواند بر برداشت کودکان و نوجوانان از روابط و انتظارات مربوط به صمیمیت اثر منفی داشته باشد(ترن برگ و لین ، 2004).
اصولاً، پورونوگرافي (هرزه نگاري) به عنوان نمايش تصويري و يا كلامي رفتارهاي جنسي است كه با هدف ارضاي خواسته‌هاي جنسي ديگران تعريف مي‌شود. اين گونه مطالب و تصاوير كه در پي تحريك جنسي ديگران عرضه مي‌گردد، معمولاً به ارضاي غيرطبيعي جنسي مراجعه‌كنندگان آن مي‌انجامد. نکته قابل توجه اينکه رجوع به اينترنت براي دسترسي به مطالب مستهجن، صرفاً به افراد نابهنجار خلاصه نمي‌شود و حجم قابل توجهي از مراجعان را افراد بهنجار تشكيل مي‌دهد. در اين عرصه بيشترين خطر متوجه کودکان و نوجوانان است. لاسر پس از پژوهشي که در اين باره انجام داد، با اشاره به پي آمد‌هاي منفي هرزه نگاري بر بهداشت رواني مي‌گويد: «اين امکان وجود دارد که به واسطه ديدن مطالب و تصوير‌هاي مستهجن رفتارهاي جنسي از خود بروز دهند. در مورد بزرگسالان نيز هرزه نگاري اينترنتي مي‌تواند به بروز رفتارهاي جنسي نامعقول و يا گاهي اعتياد جنسي بينجامد» (شجاعی، 1387) . اصولاً اينترنت به جوي دامن‌زده كه در سايه ويژگي‌هاي خاص خود به تدريج به شكل‌گيري ناهنجاري‌هاي جنسي در كاربران خود مي‌انجامد.
با اعتياد به اين مسائل به ويژه به صورت مجازي، افراد دچار اختلالات و انحرافات گوناگون جنسي مي‌شوند که نتيجه آن به خطر افتادن سلامت رواني و حتي جسمي‌جامعه خواهد بود. از جمله انحرافات جنسي ناشي از اين فضا، اعتياد جنسي، خود ارضايي، ارضاي جنسي به وسيله اشيا، اباحه گري جنسي، همجنس بازي، از بين رفتن حياي اخلاقي و علاقه به عريان نمايي است. البته شيوع انحرافات جنسي از اين قبيل، به ويژه با گسترش اينترنت و شيوع استفاده از آن در ميان جوانان، آثار مخرب اجتماعي نيز خواهد داشت تا حدي که بقای جامعه و نسل بشري را نيز به خطر خواهد انداخت(طارمی، 1387). اشنایدر(2003)، اثراتی که سایبرس ک س بر همسران و کودکان دارد را به صورت زیر مشخص نمود: احساس خیانت، آسیب، طرد، تباهی، تنهایی، شرم، حسادت و فقدان عزت نفس.
اثرات سایبرس ک س بر نوجوانان
امروزه فن آوری به طور روزافزونی در زندگی نوجوانان مهم شده است. نوجوانان کاربران عمده ابزارهای ارتباطی الکترونیکی جدید مانند پیام کوتاه، ایمیل و همچنین سایتهای اینترنتی، وبلاگها، چت رومها و شبکه های اجتماعی هستند. اثرات هرزه نگاری و سایبرس ک س بر نوجوانان کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. یکی از مهمترین دلایل این مساله این است که اغلب نوجوانان تمایل ندارند درباره عادات و رفتارهای جنسی خود صحبت کنند. بندیک و براون (1999) اثرات منفی هرزه نگاری بر نوجوانان را نشان دادند. از جمله این اثرات سرمشق گیری و تقلید از رفتارهای نادرست، اختلال در رشد جنسی سالم، اثرات منفی هیجانی مانند احساس شرم، گناه، بی ارزشی، اضطراب و آشفتگی، و ایجاد نگرشهای نادرست و خطرناک درباره فعالیت جنسی است. دیگر خطراتی که پیشنهاد شده دامنه ای از الگوهای خشونت جنسی، زوال شخصیت دختران(استک، واسرمن و کرن ، 2004)، و امکان ایجاد اعتیاد سایبرس ک س پدیده ای که اگرچه جدید است ولی فراگیری آن را پژوهشها تایید کرده اند(گریفیت، 2001).
کنجکاوی نوجوانان درباره مسائل جنسی طبیعی است و از جمله جنبه های رشد آنها محسوب می شود. امروزه فضا متفاوت تر شده است. اینترنت، سی دی و حتی موبایل می توانند تصاویر و کلیپ های پونوگرافی(جنسی) بیشماری را به نوجوانان عرضه کنند. در حالیکه در گذشته دستیابی به تصاویر پورنو بسیار مشکل بود امروزه حتی کودکان با داشتن دانش و مهارت بسیار کم درباره استفاده از اینترنت می توانند هزاران تصویر س ک سی بیابند که تنها با یک کلیک موس آنها را در کامپیوتر خود ذخیره نموده و در نتیجه هر روز با محرکهای جنسی فراوانی روبرو و اشباع شوند قبل از اینکه ظرفیت رشدی لازم از لحاظ شکل گیری هویت جنسی خود را به دست آورده باشند(بندیک و براون ، 1999).
نوجوانان بیشتر برای کسب اطلاعات به سمت هرزه نگاری می روند، آنان اصولا می خواهند بدانند که این مسئله چیست. برای یک نوجوانی که درباره هویت جنسی خود شک و تردید هایی دارد، کلیپ های پورنوگرافی مانند سفر به جاهای دوست داشتنی است که در این سفر می تواند بدون اینکه شناخته شود، احساس رضایت کند و تجربه جنسی خود را با دیگرانی که آنها نیز گمنام هستند به اشتراک بگذارد. در واقع، حجم عظیم هرزه نگاریهای در دسترس نوجوانان و دیگر بزرگسالان در زندگی روزمره آنها چنان غرشی به پا کرده است که به شکل دستپاچه کننده ای توانایی علوم رفتاری و اجتماعی را برای کند کردن سرعت این تغییر به چالش کشیده است(فیشر و باراک ، 2001).
این نکته قابل ذکر است که اگرچه اکثریت نوجوانانی که در زمینه پورنوگرافی و س ک س در اینترنت دچار مشکلاتی هستند پسرند اما تعداد رو به افزایشی از دختران نوجوان نیز وابستگی خود به پورنوگرافی و بعضا چت روم ها را نشان داده اند و یا در ابتدای این راه قرار دارند و آن را به عنوان روشی برای رشد جنسی و فعالیتهای آن در نظر می گیرند. براساس پژوهش کارنز، دلمونیکو و گریفین (2001)، از جمعیتی که مشکلاتی در زمینه س ک س اینترنتی داشته اند حدود 40 درصد آنها دختر بوده اند. زنان تمایل بیشتری به داشتن روابط عاشقانه و رمانتیک عاطفی در زمینه تجربیات جنسی خود دارند. این می تواند تبیین کند که چرا زنان به ملاقات های اینترنتی تمایل دارند و آغازگر روابط اینترنتی هستند(رایمینگتون و گست، 2007). اشنایدر(2000) نشان داد که حدود 80% از زنان شرکت کننده در مطالعه اش با شریک جنسی اینترنتی خود ملاقات داشته اند. این نشان می دهد که زنان درگیر سایبرس ک س با احتمال بیشتری قربانی خشونت های جنسی قرار می گیرند. به عقيده یانگ(2008) مردان به جست وجوي فانتزي هاي س ک س ی اينترنتي گرايش دارند، در حالي كه زنان به دنبال روابط دوستانه صميمي ورمانتيك هستند و ترجيح مي دهند كه در محيط اينترنتي بي نام باقي بمانند و هويتشان فاش نگردد.
امروزه فن آوری به طور روزافزونی در زندگی نوجوانان مهم شده است. نوجوانان کاربران عمده ابزارهای ارتباطی الکترونیکی جدید مانند پیام کوتاه، ایمیل و همچنین سایتهای اینترنتی، وبلاگها، چت رومها و شبکه های اجتماعی هستند. اثرات هرزه نگاری و سایبرس ک س بر نوجوانان کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. یکی از مهمترین دلایل این مساله این است که اغلب نوجوانان تمایل ندارند درباره عادات و رفتارهای جنسی خود صحبت کنند. بندیک و براون (1999) اثرات منفی هرزه نگاری بر نوجوانان را نشان دادند. از جمله این اثرات سرمشق گیری و تقلید از رفتارهای نادرست، اختلال در رشد جنسی سالم، اثرات منفی هیجانی مانند احساس شرم، گناه، بی ارزشی، اضطراب و آشفتگی، و ایجاد نگرشهای نادرست و خطرناک درباره فعالیت جنسی است. دیگر خطراتی که پیشنهاد شده دامنه ای از الگوهای خشونت جنسی، زوال شخصیت دختران(استک، واسرمن و کرن ، 2004)، و امکان ایجاد اعتیاد سایبرس ک س پدیده ای که اگرچه جدید است ولی فراگیری آن را پژوهشها تایید کرده اند(گریفیت، 2001).
کنجکاوی نوجوانان درباره مسائل جنسی طبیعی است و از جمله جنبه های رشد آنها محسوب می شود. امروزه فضا متفاوت تر شده است. اینترنت، سی دی و حتی موبایل می توانند تصاویر و کلیپ های پونوگرافی(جنسی) بیشماری را به نوجوانان عرضه کنند. در حالیکه در گذشته دستیابی به تصاویر پورنو بسیار مشکل بود امروزه حتی کودکان با داشتن دانش و مهارت بسیار کم درباره استفاده از اینترنت می توانند هزاران تصویر س ک سی بیابند که تنها با یک کلیک موس آنها را در کامپیوتر خود ذخیره نموده و در نتیجه هر روز با محرکهای جنسی فراوانی روبرو و اشباع شوند قبل از اینکه ظرفیت رشدی لازم از لحاظ شکل گیری هویت جنسی خود را به دست آورده باشند(بندیک و براون ، 1999).
نوجوانان بیشتر برای کسب اطلاعات به سمت هرزه نگاری می روند، آنان اصولا می خواهند بدانند که این مسئله چیست. برای یک نوجوانی که درباره هویت جنسی خود شک و تردید هایی دارد، کلیپ های پورنوگرافی مانند سفر به جاهای دوست داشتنی است که در این سفر می تواند بدون اینکه شناخته شود، احساس رضایت کند و تجربه جنسی خود را با دیگرانی که آنها نیز گمنام هستند به اشتراک بگذارد. در واقع، حجم عظیم هرزه نگاریهای در دسترس نوجوانان و دیگر بزرگسالان در زندگی روزمره آنها چنان غرشی به پا کرده است که به شکل دستپاچه کننده ای توانایی علوم رفتاری و اجتماعی را برای کند کردن سرعت این تغییر به چالش کشیده است(فیشر و باراک ، 2001).
این نکته قابل ذکر است که اگرچه اکثریت نوجوانانی که در زمینه پورنوگرافی و س ک س در اینترنت دچار مشکلاتی هستند پسرند اما تعداد رو به افزایشی از دختران نوجوان نیز وابستگی خود به پورنوگرافی و بعضا چت روم ها را نشان داده اند و یا در ابتدای این راه قرار دارند و آن را به عنوان روشی برای رشد جنسی و فعالیتهای آن در نظر می گیرند. براساس پژوهش کارنز، دلمونیکو و گریفین (2001)، از جمعیتی که مشکلاتی در زمینه س ک س اینترنتی داشته اند حدود 40 درصد آنها دختر بوده اند. زنان تمایل بیشتری به داشتن روابط عاشقانه و رمانتیک عاطفی در زمینه تجربیات جنسی خود دارند. این می تواند تبیین کند که چرا زنان به ملاقات های اینترنتی تمایل دارند و آغازگر روابط اینترنتی هستند(رایمینگتون و گست، 2007). اشنایدر(2000) نشان داد که حدود 80% از زنان شرکت کننده در مطالعه اش با شریک جنسی اینترنتی خود ملاقات داشته اند. این نشان می دهد که زنان درگیر سایبرس ک س با احتمال بیشتری قربانی خشونت های جنسی قرار می گیرند. به عقيده یانگ(2008) مردان به جست وجوي فانتزي هاي س ک س ی اينترنتي گرايش دارند، در حالي كه زنان به دنبال روابط دوستانه صميمي ورمانتيك هستند و ترجيح مي دهند كه در محيط اينترنتي بي نام باقي بمانند و هويتشان فاش نگردد.
خانواده و سایبرس ک س:
مسئوليت والدين در دورة فناوري اطلاعات و ارتباطات نسبت به فرزندانشان موضوع جديد و چالش برانگيزي است. همانطور كه والدين در دوران رشد فرزندان خود از بدو تولد، در هر مقطع زماني با توجه به وضعيت فرزندشان خطرهاي بالقوه را شناسايي و راهكارهاي امنيت فرزندشان را پيدا مي كنند، قدم گذاردن بچه ها در دنياي فناوري اطلاعات و ارتباطات هم بايد مقطعي از رشد آنها تلقي شود و مناسبات شايستة خود را داشته باشد. امروزه برای هر خانواده ای که به شبکه گسترده جهانی(اینترنت) متصل است، از طریق این شبکه، پورنوگرافی، محتوای جنسی و ارتباطات معطوف به فعالیتهای جنسی به راحتی قابل دستیابی است. در مطالعه ای که محمدنژاد(1386) انجام داده است به اين نکته توجه شده که نوجوانان به طور ويژه اي در معرض خطر هستند، چون بدون نظارت آنلاين مي شوند و احتمالاً بيشتر از ديگران در بحثهاي آنلاين در مورد دوستي، ارتباطات و مسائل جنسي شركت مي كنند. مطالعه زنجانی زاده و جوادی(1384) نشان داد که میزان استفاده از تصاویر جنسی توسط دانش آموزان 57/31 دقیقه در هفته است و حدود 75/32 درصد از پاسخ دهندگان از تصاویر جنسی اینترنتی استفاده می کنند. همچنین این مطالعه نشان داد دانش آموزانی که خانواده های آنها در زمینه استفاده فرزندانشان از اینترنت آگاهی بیشتری داشتند در مقایسه با خانواده هایی که آگاهی کمتری داشتند، دارای ارزش های خانوادگی بالاتری هستند. پژوهش احمدی و همکاران(1389) نشان داد میزان استفاده نوجوانان از اینترنت برای دوست یابی، دانلود عکس و فیلم، چت، دانلودآهنگ، بازی و کلیپ س ک سی به ترتیب8/37، 40، 31، 42، 31، و 31 درصد بوده است. همچنین میزان آشنایی اعضای خانواده با اینترنت، میزان روابط خانوادگی و میزان نظارت خانوادگی با میزان چت، میزان استفاده از سایتهای دوست یابی، با چت مخفیانه، با میزان دانلود آهنگ، با میزان استفاده مخفیانه از اینترنت، با مشاهده مخفیانه عکس و با دوست یابی اینترنتی رابطه معناداری داشت. در زمینه وضعیت استفاده از اینترنت در محیط خانواده نتایج مطالعه احمدی و همکاران(1389) نشان داد که میزان نظارت و کنترل خانوادگی در استفاده از اینترنت در 2/51 درصد از نوجوانان یا اصلا وجود ندارد و یا کم است. در 39 درصد از موارد هیچ کس در ورود آنها به سایت های مختلف اینترنت نظارت ندارد. در 32 درصد خانواده نسبت به اینترنت آشنایی ندارد و یا خیلی کم است. همچنین محل قرار گرفتن کامپیوتر در فضای فیزیکی خانواده در 6/50 درصد موارد در اتاق فرزندان بوده است. نتایج این پژوهش نشان داد 30 درصد از نوجوانان عکس و فیلم س ک سی را به دور از نگاه اعضای خانواده از اینترنت دانلود کرده و استفاده می کنند. احمدی و همکاران(1389) در نتجه گیری خود به درستی این نکته را مطرح می کنند که با توجه به امکان آسیب زایی استفاده نابجا از اینترنت برای نوجوانان و ارتباط چگونگی استفاده از آن با عوامل خانوادگی لازم است به مصون سازی خانواده بویژه در حوزه نظارتی توجه لازم صورت گیرد.
مطالعه سلطانی فر(1387)، بر روی دانش آموزان سال سوم دبیرستانهای شهر تهران نشان داد در توانایی استفاده از اینترنت میان دانش آموزان، مربیان و والدین آنها تفاوت معنادار وجود دارد و دانش آموزان توانمند تر هستند. همچنین میزان استفاده دانش آموزان از اینترنت بیشتر از مربیان و والدین آنهاست. تنها 44/10 از والدین دانش آموزان کاربر، قادرند به اینترنت وصل شوند و این میزان در میان مربیان آنها 31/32 درصد است.
بر اساس اعلام تسکو تله کام در سال 2006 میلادی، دو سوم از والدین، از شیوه استفاده فرزندانشان از اینترنت آگاهی ندارند. در حقیقت آنها به هیچ وجه نمی توانند ارتباطات اینترنتی فرزندانشان را کنترل کنند. اغلب والدین گمان می کنند فرزندشان برای اطلاع از جدیدترین بازی های کامپیوتری، کارتون و یا کتاب به اینترنت مراجعه می کنند(به نقل از سلطانی فر، 1387).
مطالعات اخیر در زمینه علل اعتیاد به اینترنت بر سه دسته از عوامل تاکید دارند: عوامل فردی، عوامل روانی – اجتماعی، و عوامل مربوط به اینترنت. عوامل فردی مانند خوداتکایی پایین، ویژگیهای درون گرایی، رفتارهای غریزی و تمایلات آنی و نقص مهارتهای ارتباطی؛ عوامل روانی اجتماعی مانند حمایت ضعیف خانوادگی و ارتباط ضعیف بین اعضای اعضای خانواده، عوامل مربوط به اینترنت مانند استفاده طولانی مدت از اینترنت، دسترسی آسان به اینترنت و داشتن مهارت بالا در استفاده از آن(لی،2001، به نقل از احمدی و همکاران، 1389). بنابراین یکی از عوامل مرتبط با میزان و چگونی استفاده از اینترنت و چگونگی استفاده بجا و نابجا از شبکه های اینترنتی نوع و چگونگی روابط خانوادگی است.
مسئوليت والدين در دورة فناوري اطلاعات و ارتباطات نسبت به فرزندانشان موضوع جديد و چالش برانگيزي است. همانطور كه والدين در دوران رشد فرزندان خود از بدو تولد، در هر مقطع زماني با توجه به وضعيت فرزندشان خطرهاي بالقوه را شناسايي و راهكارهاي امنيت فرزندشان را پيدا مي كنند، قدم گذاردن بچه ها در دنياي فناوري اطلاعات و ارتباطات هم بايد مقطعي از رشد آنها تلقي شود و مناسبات شايستة خود را داشته باشد. امروزه برای هر خانواده ای که به شبکه گسترده جهانی(اینترنت) متصل است، از طریق این شبکه، پورنوگرافی، محتوای جنسی و ارتباطات معطوف به فعالیتهای جنسی به راحتی قابل دستیابی است. در مطالعه ای که محمدنژاد(1386) انجام داده است به اين نکته توجه شده که نوجوانان به طور ويژه اي در معرض خطر هستند، چون بدون نظارت آنلاين مي شوند و احتمالاً بيشتر از ديگران در بحثهاي آنلاين در مورد دوستي، ارتباطات و مسائل جنسي شركت مي كنند. مطالعه زنجانی زاده و جوادی(1384) نشان داد که میزان استفاده از تصاویر جنسی توسط دانش آموزان 57/31 دقیقه در هفته است و حدود 75/32 درصد از پاسخ دهندگان از تصاویر جنسی اینترنتی استفاده می کنند. همچنین این مطالعه نشان داد دانش آموزانی که خانواده های آنها در زمینه استفاده فرزندانشان از اینترنت آگاهی بیشتری داشتند در مقایسه با خانواده هایی که آگاهی کمتری داشتند، دارای ارزش های خانوادگی بالاتری هستند. پژوهش احمدی و همکاران(1389) نشان داد میزان استفاده نوجوانان از اینترنت برای دوست یابی، دانلود عکس و فیلم، چت، دانلودآهنگ، بازی و کلیپ س ک سی به ترتیب8/37، 40، 31، 42، 31، و 31 درصد بوده است. همچنین میزان آشنایی اعضای خانواده با اینترنت، میزان روابط خانوادگی و میزان نظارت خانوادگی با میزان چت، میزان استفاده از سایتهای دوست یابی، با چت مخفیانه، با میزان دانلود آهنگ، با میزان استفاده مخفیانه از اینترنت، با مشاهده مخفیانه عکس و با دوست یابی اینترنتی رابطه معناداری داشت. در زمینه وضعیت استفاده از اینترنت در محیط خانواده نتایج مطالعه احمدی و همکاران(1389) نشان داد که میزان نظارت و کنترل خانوادگی در استفاده از اینترنت در 2/51 درصد از نوجوانان یا اصلا وجود ندارد و یا کم است. در 39 درصد از موارد هیچ کس در ورود آنها به سایت های مختلف اینترنت نظارت ندارد. در 32 درصد خانواده نسبت به اینترنت آشنایی ندارد و یا خیلی کم است. همچنین محل قرار گرفتن کامپیوتر در فضای فیزیکی خانواده در 6/50 درصد موارد در اتاق فرزندان بوده است. نتایج این پژوهش نشان داد 30 درصد از نوجوانان عکس و فیلم س ک سی را به دور از نگاه اعضای خانواده از اینترنت دانلود کرده و استفاده می کنند. احمدی و همکاران(1389) در نتجه گیری خود به درستی این نکته را مطرح می کنند که با توجه به امکان آسیب زایی استفاده نابجا از اینترنت برای نوجوانان و ارتباط چگونگی استفاده از آن با عوامل خانوادگی لازم است به مصون سازی خانواده بویژه در حوزه نظارتی توجه لازم صورت گیرد.
مطالعه سلطانی فر(1387)، بر روی دانش آموزان سال سوم دبیرستانهای شهر تهران نشان داد در توانایی استفاده از اینترنت میان دانش آموزان، مربیان و والدین آنها تفاوت معنادار وجود دارد و دانش آموزان توانمند تر هستند. همچنین میزان استفاده دانش آموزان از اینترنت بیشتر از مربیان و والدین آنهاست. تنها 44/10 از والدین دانش آموزان کاربر، قادرند به اینترنت وصل شوند و این میزان در میان مربیان آنها 31/32 درصد است.
بر اساس اعلام تسکو تله کام در سال 2006 میلادی، دو سوم از والدین، از شیوه استفاده فرزندانشان از اینترنت آگاهی ندارند. در حقیقت آنها به هیچ وجه نمی توانند ارتباطات اینترنتی فرزندانشان را کنترل کنند. اغلب والدین گمان می کنند فرزندشان برای اطلاع از جدیدترین بازی های کامپیوتری، کارتون و یا کتاب به اینترنت مراجعه می کنند(به نقل از سلطانی فر، 1387).
مطالعات اخیر در زمینه علل اعتیاد به اینترنت بر سه دسته از عوامل تاکید دارند: عوامل فردی، عوامل روانی – اجتماعی، و عوامل مربوط به اینترنت. عوامل فردی مانند خوداتکایی پایین، ویژگیهای درون گرایی، رفتارهای غریزی و تمایلات آنی و نقص مهارتهای ارتباطی؛ عوامل روانی اجتماعی مانند حمایت ضعیف خانوادگی و ارتباط ضعیف بین اعضای اعضای خانواده، عوامل مربوط به اینترنت مانند استفاده طولانی مدت از اینترنت، دسترسی آسان به اینترنت و داشتن مهارت بالا در استفاده از آن(لی،2001، به نقل از احمدی و همکاران، 1389). بنابراین یکی از عوامل مرتبط با میزان و چگونی استفاده از اینترنت و چگونگی استفاده بجا و نابجا از شبکه های اینترنتی نوع و چگونگی روابط خانوادگی است.
بحث و نتیجه گیری:
با رشد فزايندة نرخ دسترسي به اينترنت و استفادة كودكان و نوجوانان از اينترنت در خانه و مدرسه، لزوم پرداختن به موضوع سلامت جنسی کودکان و نوجوانان در دنياي اينترنت آشكار خواهد شد. در این زمینه آنچه مفید است این است که ابتدا باید والدین را از خطرات سایبرس ک س آگاه نمود. زیرا خانواده پايه بنيادين رشد انسانها و خشت بناي جامعه و كانون اصلي تربیت کودکان و نوجوانان و مقابله با آسیب های جسمی و روانی آنها است. همانگونه که برخی از مطالعات نشان دادند (مانند مطالعه احمدی و همکاران، 89؛ سلطانی فر، 1387)، علیرغم نفوذ سریع اینترنت در بین کودکان و نوجوانان، والدین آنها یا اطلاعات کمی در این زمینه داشته اند و یا بی اطلاع بودند. این زنگ خطری است برای دستیابی به سلامت جنسی. بنابراین همه دستگاههای زیربط و از همه مهمتر رسانه های جمعی در زمینه اطلاع رسانی به والدین باید تلاش بیشتری داشته باشند.
همانگونه که احمدی و همکاران(1389) این نکته را مطرح می کنند که با توجه به امکان آسیب زایی استفاده نابجا از اینترنت برای نوجوانان و ارتباط چگونگی استفاده از آن با عوامل خانوادگی لازم است به مصون سازی خانواده بویژه در حوزه نظارتی توجه لازم صورت گیرد، ضرورت نظارت والدين بر نحوة استفادة فرزندان از اينترنت مقوله ای جدی و در عين حال الزامی است. والدين به عنوان سرشاخه هاي آموزش كه نقش نظارتي و كنترلي را در كنار هم در زندگي فرزندان ايفا مي كنند، در خصوص استفاده از اينترنت مي توانند با رويكردي متفاوت با آنچه انتظار مي رود در عرصة وظايف خود وارد شوند(گرولینک، 2003، به نقل از نژاد بهرام و کمالی چیرانی،1389 ). والدين با رويکرد مراقبتی بايد بر منابع تغذية اطلاعاتی فرزندان خود که از طريق فضای مجازی قابل دسترسی است، نظارت داشته باشند تا بتوانند با ارائة راهکارهای مناسب زمينة بروز مشکلات آتی را بگيرند. والدين بايد همگام با فرزندانشان در اينترنت پيش بروند و به طور نامحسوس بفهمند فرزندانشان در اينترنت چه مي کنند. اما از آنجا که والدين معمولاً در مورد فعاليت هاي اینترنتی فرزندانشان اطلاعاتي ندارند، بيشتر درگير اين هستند که آنها را راهنمايي کنند. اين در شرايطي است كه افراد نوجواني که بيشتر زمان خود را در اینترنت مي گذرانند، اصلاً دوست ندارند والدين يا مربيان صفحات شخصي شان را کنترل کنند. از اين رو به نظر مي رسد تصوير ديگري در پيش روي والدين برای اعمال نظارت نمايش داده شده و آن ارتقاي فرهنگ استفاده از اينترنت است. در اين ميان توجه به اين نكته نيز حائز اهميت است كه والدين بايد سطح مهارت در به كارگيري اينترنت را در خود ارتقا دهند تا فرزندان بتوانند ضمن اعتماد اخلاقي به آنها و دريافت آموزش هاي جديد از آنان هويت والدين را به عنوان افرادي كه درك معيني از اين فضا دارند و ابزارهاي آن را مي شناسند، پذيرا شوند(نژاد بهرام و کمالی، 1389).
همچنین آنچه در فضای مجازي مفيدتر و کارآمدتر است آموزش و هوشياري کاربران اينترنت است. کاربران نوجوان ایرانی به راستی نمی دانند که امکان چه استفاده هایی از اینترنت وجود دارد. غالبا هدف مشخصی ندارند. استفاده آنها از بخش های سرگرمی، مسائل ضد اخلاقی و گفتگوهای بیهوده در اتاق های چت اینترنتی از شلوغ ترین فضای اینترنتی در ایران است(ضیائی پرور، 1384). بنابر این مفيد است در کنار يادگيري اولية استفاده ازکامپيوتر و اينترنت، کودکان و کسانيکه در آغاز راه ورود به فضاي مجازي هستند، مهارت هايي را نيز در زمينة برخورد با موارد کج روي در اينترنت کسب کنند. اگر می بینیم نوجوانان از اینترنت استفاده درست نمی کنند، به این دلیل است که آنها آموزش لازم را نه در خانه و نه در مدرسه ندیده اند. مشکل اصلی اینجاست که خانواده به عنوان اولین و مهمترین پایگاهی که فرزندان در آن آموزش می بینند بخش اعظم وظایف آموزشی خود را به مدارس محول نموده است، این در حالی است که نه در اهداف و نه در برنامه های مدارس، آموزش استفاده از اینترنت تعریف نشده است. از طرفی همانگونه که مطالعه سلطانی فر(1387) نشان داد با توجه به اینکه نوجوانان در استفاده از اینترنت از والدین و معلمان خود توانمند تر هستند، والدین و معلمان نمی توانند در مورد چگونگی استفاده از اینترنت آموزش لازم را به نوجوانان ارائه دهند.
همچنین، برای کمک به نوجوانانی که درگیر فعالیتهای سایبر س ک س هستند نیز ابتدا باید اطلاعاتی در این زمینه بدست آورد و به درکی از پارامترهای جنسی آنها دست یابیم و به آنها کمک شود اگر در این که تا کجا باید پیش بروند نامطمئن هستند، مرزهای خود را تعریف کنند. در این زمینه می توان بر اساس مدل لایه ای کارنز، دکلمونیکو و گرینفین(2001) کمک گرفت. در این برنامه سه لایه متحد المرکز وجود دارد که این سه لایه عبارتند از رفتار جنسی سالم(لایه درونی)، رفتارهای نامشخص یا مرزی(لایه میانی)، و رفتارهای خط پایه و یا محدود خطرزا(لایه بیرونی). مطابق این مدل ابتدا باید به نوجوان کمک کرد تا مشخص کند در کدام لایه قرار دارد، پس از مشخص شدن لایه ای که نوجوان در آن قرار دارد، می توان او را هدایت کرد تا به سمت رفتارهای جنسی سالم حرکت کند. از طرفي، محيط خانواده نیز باید به محيطي آزاد براي تبادل انديشه ها و گذراندن دوره هويت بخشي نوجوانان تبديل گردد تا نياز به عضويت در سايتهاي سايبرسكس، شبكه هاي دوستي آنلاين، و اجتماعات مجازي كه انديشه هاي طغيانگري خاصي را ترويج مي كنند، در آنها كاهش يابد و از بين رود.
با رشد فزايندة نرخ دسترسي به اينترنت و استفادة كودكان و نوجوانان از اينترنت در خانه و مدرسه، لزوم پرداختن به موضوع سلامت جنسی کودکان و نوجوانان در دنياي اينترنت آشكار خواهد شد. در این زمینه آنچه مفید است این است که ابتدا باید والدین را از خطرات سایبرس ک س آگاه نمود. زیرا خانواده پايه بنيادين رشد انسانها و خشت بناي جامعه و كانون اصلي تربیت کودکان و نوجوانان و مقابله با آسیب های جسمی و روانی آنها است. همانگونه که برخی از مطالعات نشان دادند (مانند مطالعه احمدی و همکاران، 89؛ سلطانی فر، 1387)، علیرغم نفوذ سریع اینترنت در بین کودکان و نوجوانان، والدین آنها یا اطلاعات کمی در این زمینه داشته اند و یا بی اطلاع بودند. این زنگ خطری است برای دستیابی به سلامت جنسی. بنابراین همه دستگاههای زیربط و از همه مهمتر رسانه های جمعی در زمینه اطلاع رسانی به والدین باید تلاش بیشتری داشته باشند.
همانگونه که احمدی و همکاران(1389) این نکته را مطرح می کنند که با توجه به امکان آسیب زایی استفاده نابجا از اینترنت برای نوجوانان و ارتباط چگونگی استفاده از آن با عوامل خانوادگی لازم است به مصون سازی خانواده بویژه در حوزه نظارتی توجه لازم صورت گیرد، ضرورت نظارت والدين بر نحوة استفادة فرزندان از اينترنت مقوله ای جدی و در عين حال الزامی است. والدين به عنوان سرشاخه هاي آموزش كه نقش نظارتي و كنترلي را در كنار هم در زندگي فرزندان ايفا مي كنند، در خصوص استفاده از اينترنت مي توانند با رويكردي متفاوت با آنچه انتظار مي رود در عرصة وظايف خود وارد شوند(گرولینک، 2003، به نقل از نژاد بهرام و کمالی چیرانی،1389 ). والدين با رويکرد مراقبتی بايد بر منابع تغذية اطلاعاتی فرزندان خود که از طريق فضای مجازی قابل دسترسی است، نظارت داشته باشند تا بتوانند با ارائة راهکارهای مناسب زمينة بروز مشکلات آتی را بگيرند. والدين بايد همگام با فرزندانشان در اينترنت پيش بروند و به طور نامحسوس بفهمند فرزندانشان در اينترنت چه مي کنند. اما از آنجا که والدين معمولاً در مورد فعاليت هاي اینترنتی فرزندانشان اطلاعاتي ندارند، بيشتر درگير اين هستند که آنها را راهنمايي کنند. اين در شرايطي است كه افراد نوجواني که بيشتر زمان خود را در اینترنت مي گذرانند، اصلاً دوست ندارند والدين يا مربيان صفحات شخصي شان را کنترل کنند. از اين رو به نظر مي رسد تصوير ديگري در پيش روي والدين برای اعمال نظارت نمايش داده شده و آن ارتقاي فرهنگ استفاده از اينترنت است. در اين ميان توجه به اين نكته نيز حائز اهميت است كه والدين بايد سطح مهارت در به كارگيري اينترنت را در خود ارتقا دهند تا فرزندان بتوانند ضمن اعتماد اخلاقي به آنها و دريافت آموزش هاي جديد از آنان هويت والدين را به عنوان افرادي كه درك معيني از اين فضا دارند و ابزارهاي آن را مي شناسند، پذيرا شوند(نژاد بهرام و کمالی، 1389).
همچنین آنچه در فضای مجازي مفيدتر و کارآمدتر است آموزش و هوشياري کاربران اينترنت است. کاربران نوجوان ایرانی به راستی نمی دانند که امکان چه استفاده هایی از اینترنت وجود دارد. غالبا هدف مشخصی ندارند. استفاده آنها از بخش های سرگرمی، مسائل ضد اخلاقی و گفتگوهای بیهوده در اتاق های چت اینترنتی از شلوغ ترین فضای اینترنتی در ایران است(ضیائی پرور، 1384). بنابر این مفيد است در کنار يادگيري اولية استفاده ازکامپيوتر و اينترنت، کودکان و کسانيکه در آغاز راه ورود به فضاي مجازي هستند، مهارت هايي را نيز در زمينة برخورد با موارد کج روي در اينترنت کسب کنند. اگر می بینیم نوجوانان از اینترنت استفاده درست نمی کنند، به این دلیل است که آنها آموزش لازم را نه در خانه و نه در مدرسه ندیده اند. مشکل اصلی اینجاست که خانواده به عنوان اولین و مهمترین پایگاهی که فرزندان در آن آموزش می بینند بخش اعظم وظایف آموزشی خود را به مدارس محول نموده است، این در حالی است که نه در اهداف و نه در برنامه های مدارس، آموزش استفاده از اینترنت تعریف نشده است. از طرفی همانگونه که مطالعه سلطانی فر(1387) نشان داد با توجه به اینکه نوجوانان در استفاده از اینترنت از والدین و معلمان خود توانمند تر هستند، والدین و معلمان نمی توانند در مورد چگونگی استفاده از اینترنت آموزش لازم را به نوجوانان ارائه دهند.
همچنین، برای کمک به نوجوانانی که درگیر فعالیتهای سایبر س ک س هستند نیز ابتدا باید اطلاعاتی در این زمینه بدست آورد و به درکی از پارامترهای جنسی آنها دست یابیم و به آنها کمک شود اگر در این که تا کجا باید پیش بروند نامطمئن هستند، مرزهای خود را تعریف کنند. در این زمینه می توان بر اساس مدل لایه ای کارنز، دکلمونیکو و گرینفین(2001) کمک گرفت. در این برنامه سه لایه متحد المرکز وجود دارد که این سه لایه عبارتند از رفتار جنسی سالم(لایه درونی)، رفتارهای نامشخص یا مرزی(لایه میانی)، و رفتارهای خط پایه و یا محدود خطرزا(لایه بیرونی). مطابق این مدل ابتدا باید به نوجوان کمک کرد تا مشخص کند در کدام لایه قرار دارد، پس از مشخص شدن لایه ای که نوجوان در آن قرار دارد، می توان او را هدایت کرد تا به سمت رفتارهای جنسی سالم حرکت کند. از طرفي، محيط خانواده نیز باید به محيطي آزاد براي تبادل انديشه ها و گذراندن دوره هويت بخشي نوجوانان تبديل گردد تا نياز به عضويت در سايتهاي سايبرسكس، شبكه هاي دوستي آنلاين، و اجتماعات مجازي كه انديشه هاي طغيانگري خاصي را ترويج مي كنند، در آنها كاهش يابد و از بين رود.
تبادل لینک هوشمند 